Al 50 jaar lang kunnen patiënten met nierfalen bij CWZ terecht voor dialyse. De zorg, de plek, de patiënten, alles veranderde met de tijd. Gerda de Vaan en Anita Jilisen, dialyseverpleegkundigen van het eerste uur, blikken samen met nefroloog Marc ten Dam tevreden terug op hoe ze de zorg al een halve eeuw vormgeven.
Vroeger
Het begon allemaal in de houten barakken bij het toenmalige hoofdgebouw. Omdat CWZ, toen nog ‘het Canisius’, een van de eerste plekken was in Nederland waar gedialyseerd kon worden, kwamen patiënten van ver buiten de regio. Dialyseverpleegkundigen van het eerste uur Gerda de Vaan (47 jaar in dienst) en Anita Jilisen (43 jaar in dienst) koesteren nog altijd warme herinneringen aan die eerste periode: ‘Patiënten kwamen toen twee keer per week voor zes of zeven uur dialyseren. Wij als verpleegkundigen zaten er dan naast, vaak met een borduurwerk of breiwerk. Door zo veel tijd samen door te brengen krijg je een band. Het was in die tijd heel normaal dat wij werden uitgenodigd voor bruiloften, uit eten gingen met patiënten of zelfs mee op vakantie naar Oostenrijk om daar te dialyseren.’
Eerst nog niet voor iedereen
Toen CWZ als een van de eerste ziekenhuizen in Nederland startte met het aanbieden van hemodialyse was de behandeling niet voor iedereen geschikt. De kans op complicaties was toen vele malen groter dan nu met als gevolg dat vooral jonge mensen in aanmerking kwamen voor deze behandeling. Marc ten Dam, nefroloog en bijna 25 jaar in dienst op de afdeling dialyse: 'Bij oudere patiënten, patiënten met hart- en vaatziekten of diabetes was de kans op onder andere bloedrukdalingen te groot. Nu hebben we methoden die mensen hiervoor kunnen behoeden, waardoor dialyseren ook mogelijk is voor deze patiënten.’
Steeds meer aandacht voor welzijn
Er zijn weinig andere ziektebeelden waarvoor patiënten zo lang en zo intensief in het ziekenhuis behandeld worden. Gemiddeld zijn patiënten ongeveer zeven jaar onder behandeling. Dialyse stopt wanneer patiënten een niertransplantatie krijgen of overlijden. Marc: ‘De week staat voor een groot deel in het teken van de behandeling. Daarom is er de afgelopen jaren gezocht naar mogelijkheden om de behandeling beter te laten aansluiten op het dagelijks leven. Patiënten die dat willen kunnen worden opgeleid door onze verpleegkundigen om thuis te dialyseren of dichterbij huis in wijkkliniek Druten te dialyseren. Daarnaast bieden we nachtelijke hemodialyse in het ziekenhuis aan voor patiënten die dat willen zodat zij overdag meer vrije tijd hebben.
Samen kiezen & eigenwaarde
Doordat patiënten zo vaak een veel met hun behandeling bezig zijn weten ze vaak veel van hun eigen ziektebeeld en kunnen ze ook beter meedenken bij behandelkeuzes. Marc: ‘We stimuleren dit, bijvoorbeeld door al in een vroeg stadium te starten met voorlichting over mogelijkheden van nierfunctie vervanging. Het opzetten van de nierfalen poli en meer recent ook de inzet van de Keuzehulp nierfalen hebben eraan bijgedragen dat patiënten beter tot een keuze komen voor een vorm van dialyse die het beste bij hen past. We merken dat dit ze toch wat meer de regie terug geeft en daarmee ook een stukje eigenwaarde.’
Veel vertrouwen door multidisciplinair team
Door de jaren heen is ook de samenstelling van het team sterk veranderd. De dialysezorg wordt verzorgd door een multidisciplinair team van ongeveer 50 mensen dat bestaat uit nefrologen, verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten, arts-assistenten, diëtisten en maatschappelijk werkers van CWZ. Gerda: ‘Hierdoor kunnen we oog hebben voor alle aspecten van het ziek zijn en merken we dat patiënten veel vertrouwen in ons hebben.’