Medicatieovergebruikshoofdpijn

Medicatieovergebruikshoofdpijn (MOH) ontstaat door overmatig gebruik van acute pijnstillers tegen hoofdpijn en wordt ook wel medicatie-afhankelijke hoofdpijn genoemd.

MOH komt meestal voort uit spanningshoofdpijn of migraine en deze patiënten lopen dan er ook meer risico op. Behandeling van deze hoofdpijn gebeurt bij voorkeur door de huisarts. Zonodig kunt u terecht bij het expertisecentrum hoofd- en aangezichtspijn in CWZ.

Bij welke medicatie?
Het overmatig gebruik geldt voor gewone pijnstillers, zoals paracetamol of ibuprofen, combinatiepreparaten zoals exedrin, maar ook voor acute pijnstillers bij een migraineaanval zoals triptanen. Ook pijnstillerinname voor andere oorzaken van pijn zoals bijvoorbeeld rugpijn tellen mee. Geneesmiddelen die volgens voorschrift dagelijks voor de hoofdpijn worden gebruikt (preventieve of onderhoudsmedicatie), veroorzaken geen MOH.

Ongeveer 1-2% van de bevolking heeft MOH
Het komt 4 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Het komt het vaakst voor tussen de 50 en 60 jaar. MOH komt ook voor bij kinderen. Circa 2/3 van de patiënten met chronische hoofdpijn (waarbij iemand 15 of meer dagen/maand hoofdpijnklachten heeft), blijkt MOH te hebben. Dit zien wij ook terug op in het expertisecentrum: meer dan de helft van de verwezen patiënten heeft overgebruik van acute pijnstillers.

Oorzaak van MOH
De precieze oorzaak van MOH is nog onduidelijk. Wel zijn er aanwijzingen dat centrale sensitisatie een belangrijke rol kan spelen. Centrale sensitisatie is een overgevoeligheid van het pijnalarmsysteem van het zenuwstelsel. Kort gezegd betekent dit, het steeds gevoeliger wordt voor pijn. Gedragsmatige en psychologische factoren lijken ook een rol te spelen bij het blijven bestaan van sensitisatie. Zo verhogen angst en depressie aantoonbaar het risico op MOH.

Toon meer

Klachten / symptomen bij medicatieovergebruikshoofdpijn

  • MOH is een aandoening die zich in de loop van de tijd (meestal jaren) ontwikkelt bij patiënten die al bekend zijn met hoofdpijn, bijvoorbeeld migraine of spanningshoofdpijn.

  • Door het veelvuldig gebruik van acute pijnstillers vervagen oude en bekende hoofdpijnpatronen. De frequentie en de ernst van de hoofdpijn nemen toe en de effectiviteit van de pijnstillers neemt af.

  • Daarnaast neemt de algemene gevoeligheid voor pijn vaak toe in andere delen van het lichaam zoals nek, schouders en rug, wat weer kan bijdragen aan frequente inname van pijnstillers.

  • Naast verandering van de hoofdpijnklachten kunnen er ook bijkomende verschijnselen ontstaan zoals vermoeidheid, misselijkheid, snelle irritatie, concentratiestoornissen, rusteloosheid, angst en depressie.

Patiënten kunnen uiteindelijk, vaak ongewild, in een vicieuze cirkel belanden met steeds frequenter optreden van hoofdpijn en steeds vaker pijnstillerinname. Er is een risico op MOH als iemand langer dan 3 maanden vaak pijnstillers inneemt: afhankelijk van het type pijnstiller of de combinatie van pijnstillers is dit 10 of 15 dagen per maand (zie tabel).  

Folders