Tien jaar geleden startten 3 enthousiaste anesthesiologen met interesse in pijn de pijnkliniek CWZ. De kliniek groeide uit naar een zelfstandige afdeling, waar zich jaarlijks 1500 nieuwe patiënten melden die een gerichte pijnbehandeling krijgen. Betrokkenen vanaf het eerste uur anesthesioloog Karel de Weert en doktersassistent Elly Verwaay aan het woord.
Klachten wervelkolom
'Voordat de pijnkliniek bestond, behandelden we eigenlijk alleen patiënten met pijn bij kanker’, zegt Karel. 'De grote groep patiënten met wervelkolomgerelateerde klachten - bijvoorbeeld nek- en rugklachten - stuurden we destijds door naar de Sint Maartenskliniek of het Radboudumc. Sinds de oprichting van de pijnkliniek behandelen we deze patiënten zelf.' 'En we doen het goed', zegt Elly trots. 'Al jarenlang scoren we goed bij patiënttevredenheidsonderzoeken.'
Eigen afdeling met alles bij elkaar
Karel: 'We zijn een poortspecialisme. Dat betekent dat huisartsen hun patiënten rechtstreeks kunnen doorverwijzen naar ons. Verder krijgen we vooral patiënten via de specialismen orthopedie, neurologie en neurochirurgie doorgestuurd. In de beginperiode zaten we verspreid door het hele ziekenhuis.' Elly: 'Het gebeurde weleens dat je je collega een week lang niet zag omdat die op de bovenverdieping bezig was en jijzelf beneden werkte.' Karel: 'Sinds enkele jaren hebben we een eigen afdeling met een poliklinische behandelruimte én eigen secretariaat. Het voordeel hiervan is dat je de mogelijkheid hebt om even kort te sluiten. Als je bijvoorbeeld een tweede arts nodig hebt voor overleg of hulp, is die altijd in de buurt.'
Goede verslaglegging
Karel: 'De anesthesiologen werken tijdens een consult altijd samen met een doktersassistent. Dat werkt heel goed. We zijn met 4 pijnartsen en 8 doktersassistenten die rouleren. De doktersassistent ontvangt de patiënt en begint met de voorbereidingen. Daarna schuift de arts aan en doet de anamnese en het lichamelijk onderzoek. Gezamenlijk zorgen we voor een goede verslaglegging in het elektronisch dossier. Vervolgens wordt het beleid uitgezet: wat is de beste behandeling voor deze patiënt?'
Filosofie over pijn
Karel: 'Onze filosofie is dat mensen inzicht krijgen in wat er aan de hand is. Daarvoor gaan we op zoek naar de oorsprong van de pijn. Dat is niet hetzelfde als de reden van de pijn. Hernia kan bijvoorbeeld pijnklachten geven, maar daar kan langdurige overbelasting of een slechte houding aan ten grondslag liggen. Als mensen snappen wat er aan de hand is, heb je al een boel bereikt. Vervolgens bespreken we wat de patiënt zelf kan doen om de klachten te verminderen. Bijvoorbeeld gas terug nemen bij overactiviteit of spanning en stress vermijden. De volgende stap is doorverwijzen naar oefentherapie of fysiotherapie. Als het voorgaande niet voldoende is, gaan we over op de zogenoemde invasieve pijnbehandeling. Dan geven we injecties of behandelen we zenuwen met stroom. Zo'n 60 tot 70 procent van de mensen ervaart de pijn hierna als acceptabel. Als de klachten toch aanhouden, verwijzen we de patiënt eventueel door naar neurochirurgie voor een operatie of naar een revalidatie-arts. Ook sturen we soms mensen door naar de psycholoog als er sprake is van angsten en neerslachtigheid. Dat kan namelijk ook een rol spelen in de pijnbeleving.'
Tissues bij de hand
'De doktersassistenten hebben altijd een kopje koffie en een doos tissues bij de hand', zegt Elly. 'Vaak komen de verhalen van patiënten pas los na afloop van het onderzoek. Wij zien de patiënten op verschillende momenten in het traject, dat geeft een vertrouwensband. Dan hoor ik bijvoorbeeld dat een mevrouw heel erg in de stress zit omdat ze bang is haar baan te verliezen. Dat is belangrijke informatie voor het totaalplaatje. Wij koppelen dat ook altijd terug naar de dokter.'
Fier wandelend
Elly: 'Mensen zijn vaak al blij als er serieus naar hen wordt geluisterd en al helemaal als de oorzaak voor de pijn is gevonden. Soms lopen ze er al jarenlang mee rond. Pas kwam hier een mevrouw met een grote doos appelflappen. Haar klachten waren nog niet helemaal verholpen, maar ze voelde zich gehoord en gesteund. “Ik voel me hier bijna thuis”, zei ze complimenteus. Dat is bijzonder om mee te maken. Of de dame op leeftijd die hier al een tijdje in behandeling is. De eerste keer dat ze hier binnen kwam, was ze een oud hulpbehoevend poppetje. Haar dochter duwde haar voort in de rolstoel.' Karel: 'Wij hebben haar ervan bewust gemaakt dat ze meer kon dan ze dacht. Ze is bij ouderen-fitness gegaan en je zag haar opbloeien. Nu komt ze hier fier wandelend binnen.'