Wat zijn de leefregels bij stemproblemen?
Voor mensen die hun stem veel moeten gebruiken en/of stemklachten hebben is stemhygiëne belangrijk. Dit zijn maatregelen die de stem gunstig beïnvloeden. Onderstaande adviezen kunnen helpen om een goede stem te houden en eventuele klachten te verminderen.
Stemgebruik
Veel praten
De stembanden bestaan uit spieren die vermoeid kunnen raken na een lange inspanning. Wanneer u bij vermoeidheid van de stem toch verder gaat praten, forceert u de stem. Daardoor treedt nog meer vermoeidheid op en forceert u de stem nog meer. Bouw tijdens de dag dan ook periodes van stemrust in (5-10 minuten).
Spreken bij een keelontsteking, allergie of ernstige verkoudheid
Tijdens een allergie, keelontsteking en ernstige verkoudheid zijn de slijmvliezen van de stembanden geïrriteerd en kunnen de stembanden gezwollen zijn. Wanneer u dan uw stem forceert, beschadigt u uw stembanden. Belast bij een keelontsteking, allergie of ernstige verkoudheid uw stem zo min mogelijk. Praat zo min mogelijk. U verkleint de kans op infecties door door uw neus te ademen.
Keelschrapen en hoesten
Veelvuldig keelschrapen en hoesten is schadelijk voor het slijmvlies van de stembanden. De stembanden worden namelijk hard tegen elkaar geperst. Vermijd schrapen en hoesten zo veel mogelijk. Slik vaker, drink een slokje water, of probeer het slijm kwijt te raken door te stomen. Ook kunt u een ‘stille kuch’ produceren door een ‘h’ te blazen met een luchtstoot vanuit de buik en flanken. U verwijdert dan het slijm met deze sterke luchtstroom, zonder uw stembanden te beschadigen.
Stemgeluid
Roepen
In een luidruchtige omgeving hebben veel mensen de neiging om luider en hoger te spreken. Dit is erg belastend voor de stem. Probeer roepen zo veel mogelijk te vermijden door bijvoorbeeld dichter bij uw gesprekspartner te gaan staan en gebaren te maken om iets duidelijk te maken.
Fluisteren
Vaak probeert men bij heesheid of keelpijn de stem te ontlasten door te fluisteren. Dit kost echter juist meer energie en is zeer belastend voor de stem. Fluister niet, maar ontzie uw stem door zacht te praten en uw stem zoveel mogelijk rust te geven.
Stress en vermoeidheid
Stress en vermoeidheid kunnen de stemkwaliteit verminderen. Probeer zo veel mogelijk te ontspannen en voldoende te slapen. Maak eventueel gebruik van ontspanningsoefening of doe eens een middagdutje.
Roken, alcohol en cafeïne
Roken, alcohol en cafeïne veroorzaken een verlies van water in het lichaam. Dit zorgt voor uitdroging van de stembanden. Bovendien irriteert alcohol de keelslijmvliezen en zijn teer en andere stoffen uit tabaksrook schadelijk voor de luchtwegen.
- Probeer te stoppen met roken of in ieder geval te verminderen.
- Beperk het gebruik cafeïnehoudende dranken (koffie, zwarte thee, sommige frisdranken).
- Drink voldoende water.
Eten
Oprispingen en maagzuur kunnen een oorzaak zijn van stemstoornissen. Het is dan ook belangrijk gezonde eetgewoonten aan te nemen.
- Probeer ten minste drie uur voor het slapengaan niet meer te eten.
- Eet zo min mogelijk sterk gekruid voedsel.
- Kauw het voedsel altijd voldoende.
- Gebruik indien nodig maagzuurremmers.
Omgevingsfactoren
Ook de omgeving kan de stemkwaliteit negatief beïnvloeden:
- Stof irriteert het slijmvlies van de neus, keel en stembanden. Hierdoor vermindert de stemkwaliteit. Vermijd tapijten, veelvuldig werken met krijt en stoffige ruimtes.
- Droge lucht en airconditioning hebben een uitdrogend effect op het slijmvlies van de stembanden. Daarnaast verhoogd airconditioning de verspreiding van schimmels die een infectie van het stemorgaan kunnen veroorzaken. Drink voldoende water en gebruik zo nodig luchtbevochtigers. Zet de airconditioning zo min mogelijk aan.